Nad Niemnem (Eliza Orzeszkowa) - Tom Drugi Rozdział V strona nr 1

Pod otwartym oknem, na podługowatym, prostym stole, na kilku książkach w zniszczonej oprawie stała lampka z wysokim kominkiem; przy glinianym dzbanku i szklance z zielonawego szkła leżał wśród grubych okruch nie dojedzony kawał razowego chleba.


- Już kiedy okno otworzył i chleb jadł, to prędko i odżyje - szepnął Jan.


      W głębi izdebki, pod ścianą okrytą cienkim i chropowatym pokładem wapna, na tapczanie zasłanym kraciastą, domowego wyrobu kołdrą Anzelm w kapcie i butach na wznak leżał, z jednym ramieniem bezwładnie wzdłuż ciała spoczywającym, a drugim na głowę zarzuconym. Szeroki rękaw kapoty zakrywał całkiem górną część jego twarzy i widać było spod niego tylko bladoróżowe, siwiejącym wąsem ocienione usta. Układ tych ust był tak surowy, jakby wnet otworzyć się one miały dla wydania słów gromiących albo gniewnego czy rozpacznego okrzyku. W górze nad leżącym w martwej nieruchomości człowiekiem blado błyskały ramy świętego obrazu i szaro majaczyły wizerunki rycerzy cierniową koronką zwieńczone.


- Żeby teraz z fuzji mu nad głową wystrzelić, ani poruszy się, ani przemówi, i żadne proszenie albo krzyczenie nic nie pomoże. Sam przez się potem dźwignie się i odżyje...


      Odeszli. Z małego ganku gzymsem w grube floresy wyrzeźbionym otoczonego widać było ciemnawą sionkę, w której stały żarna i przez drzwi otwarte w kuchni czysto wymiecionej dwie naprzeciw siebie u białego sosnowego stołu siedzące na stołkach dziewczyny. W niedzielnych sukniach bijących w oczy morderową i granatową barwą, w obcisłych stanikach i kolorowych kokardach u szyi, łokciami o stół oparte, głowy owinięte gładko uplecionymi warkoczami pochylały one ku sobie szepcząc o czymś z ożywieniem i bez ustanku. Pomiędzy nimi leżał na stole zaledwie rozpoczęty bochen chleba i stał gliniany, czarny garnek, z którego one drewnianymi łyżkami czerpały gęsty, biały chłodnik, z mleka, octu i posiekanej boćwiny złożony.


      Ujrzawszy wchodzącą Justynę powoli wstały, do progu podeszły, a gdy im ona rękę na powitanie podała, Antolka dotknęła jej nieśmiało i z krótkim dygiem, Elżusia zaś ścisnęła ją tak silnie, że aż całym ramieniem zatrzęsła, i wnet zagadała.


- Panienka znowu do nas przyszła! Bardzo słusznie, nam bardzo jest miło panienkę widzieć.


      Uśmiech, z którym to mówiła, przyjacielskim był i wesołym, ale oczy jej, tak jak u Fabiana, małe i błyszczące, zdawały się ze złośliwą trochę ciekawością prześwidrowywać twarz przybyłej i złośliwie też zerknęły za znikającym w drzwiach świetlicy Janem.


- Proszę usieść! - przemówiła młodsza z dziewcząt. - Czy Justynka nie bardzo zmokła w deszcz z Mogiły wracając.


- Oho! - zadziwiła się Elżusia. - Większa poufałość niż znajomość po imieniu panienkę nazywać...


      Antolka zawstydziła się i twarz ku ścianie zwróciła.


- Kiedyż prosiła... - szepnęła.


      Justyna cienką jej kibić ramieniem otoczyła i w zarumieniony policzek pocałowała.


- Suknia mi tylko zmokła, ale chętnie ogrzałabym się przy ogniu...


- To ja zaraz rozpalę!


      Skoczyła i kilka polan z sionki przyniosła.


- Poczekaj - zawołała Justyna i z lekka ją usunąwszy sama przed piecem na podłodze przysiadła i ogień rozniecać zaczęła:


- Oj, oj! nie potrafi! - na całe gardło zaśmiała się Elżusia.


- Potrafię. Nie święci garnki lepią! - odpowiedziała Justyna.


- Bardzo słusznie, tylko że panienka nie do tego stworzona!


- Ot, widzicie, że już się pali...


      Kawał brzozowej kory płonął istotnie w piecu i językami ognia suche polanka obejmował. Popielaty królik spod pieca wyjrzał. Justyna wzięła go w ręce i ułaskawione, łagodne stworzenie wnet do piersi jej przylgnęło. Za tym pierwszym ukazał się drugi, trzeci, czwarty i wszystkie zwinąwszy się w jeden jedwabisty, pstrokaty kłębek czarnymi o

następna strona